zaliczenia wykładów i ćwiczeń[powszechna]

mamy z ćwiczeń zaliczenie z oceną. kolokwium będzie na ostatnich zajęciach.
z wykładu każdy otrzyma zaliczenie, a w drugim tygodniu sesji będzie egzamin z wykładów.

_________________
True is stranger than fiction

"Nie ma sprawiedliwości, jestem tylko ja" ("Mort")

ale w takim razie na egzaminie będzie obowiązywał materiał z wykładów i ćwiczeń, tak jak to miało być, czy tylko z wykładów(?) Wiadomo coś na ten temat?

mówił to na ćwiczeniach, gdy jeszcze nie orientował się, jak kończą się te zajęcia. jeżeli egzamin jest z wykładów, to z wykładów. trudno tam znaleźć ćwiczenia. zresztą wyżej napisałam, że egzamin z wykładów Smile

tak go przynajmniej zrozumiałam

_________________
True is stranger than fiction

"Nie ma sprawiedliwości, jestem tylko ja" ("Mort")

Mam propozycję, na którą mam nadzieję przystaniecie. Wykłady dr Kazimierskiego są bardzo interesujące, osobiście bardzo je lubię. Niestety ich pora ^^ czasami sprawia, że część z nas na nie nie dociera. Tak więc proponuję podzielenie się na forum notatkami z wykładów. Ze swojej strony zapewniam, że w niedalekiej przyszłości wkleję tu te, które mam, uprzednio przepisawszy je do worda. Mam nadzieję, że znajdzie się ktoś, kto pozostałe uzupełni.
Z wyrazami szacunku
Paulina

To daj znać, które masz i możesz przepisać, ja uzupełnię je o te, które ja mam.
Brakuje mi kilku, ale może akurat się wszystkie znajdą

_________________
"Per aspera ad astra!"

Okej, na dniach będę wrzucać Smile

Mam nadzieję, że wszystkim się przydadzą Very Happy

Ja mam wszystkie oprócz dzisiejszych i po świętach też mogę je tu zamieścić.

dzisiejsze mam, zacznę w takim razie przepisywac jako pierwsze

_________________
"Per aspera ad astra!"

Wykład z 8.10.2009

„Pieśń o Roladzie”

Znane ze średniowiecza są mity o Tristanie i Izoldzie oraz mit o świętym Graalu.
· „Pieśń o Roladzie” to chansons de geste, czyli pieśń o czynach, pisana językiem starofrancuskim,
· przekład Boy’a-Żeleńskiego jest napisany prozą, podczas gdy oryginał napisany jest kunsztownym wierszem
· jest to arcydzieło gatunku, wyróżnia się wyjątkową kunsztownością
· stanowi zagadkę – jak można było to napisać, jak powstał
· chansons de geste dały początek rycerskiemu romansowi
· „Don Kichot” to parodia romansu.

“Pieśń o Rolandzie” odwołuje się do wydarzeń historycznych – to stwierdzenie jest skrótem i nieścisłością!

· państwem Franków rządzi dynastia Karolingów, z której wywodzi się Karol Wielki (od 800 r. cesarz), ojcem jego był Pepin, a ojcem Karol Młot.
· Mahomet – 570-632 – po 40-stce głosi swoje proroctwa, islam rozszerza się na Arabię i dociera do Hiszpanii. Arabowie tolerowali chrześcijaństwo, o ile ktoś im za to zapłacił. Zajęli Sycylię i Morze Śródziemne chcieli zrobić morzem wewnętrznym. Chcieli zająć południe Francji, ale tam pod Poiters (czyt. puatie) był Karol Młot.
· W czasach Karola Wielkiego niebezpieczeństwo grożące od strony Arabów nie minęło. W 803 w Hiszpanii założył więc jednostke administracyjną – marchię (katalońska i nawarska).
· Chciał się wtrącać w wewnętrzne spory Arabów w Hiszpanii
· Al. Arabi zbuntował się przeciw swemu emirowi i wezwał na pomoc Karola Wielkiego, który złupił Pampelunę, miał problem pod Saragossą, pod Pirenejami go zaatakowano – ponoć klęskę zadali mu dzicy górale. Wzmianka o tym jest w Annałach Królestwa Franków i w Eincharta „Życie Karola Wielkiego” (po łacinie) – zrobili to Waskons (z łac.), czyli Baskowie (że oni tę klęskę niby zadali).
· Wspomina też o tym, że zginął Rolad (w oryginale Choroland...)

Stąd wnioski:
· Arbów tam nie było
· Karol był wtedy królem, a nie cesarzem
· To Frankowie ponieśli klęskę
· Klęska nie została pomszczona

- istnieje kilka wersji „Pieśni o Roladzie” (bo książka była rękopiśmienna)
- za kanoniczny uznaje się rękopis oksfordzki (dat. XI-XII w.)

· co się działo podczas 200 lat między wydarzeniami w Pirenejach a wydaniem pieśni – to zagadka!
· Odgrzebano to w romantyzmie – pierwsze teorie na ten temat

· Gaston Paris – jako pierwszy sformułował teorię powstania tej pieśni:

- była bitwa, opowiadali o niej uczestnicy, ci dalej to przekazywali, trochę koloryzowali i w końcu ktoś to spisał. Czyli jakby praca zbiorowa
- czasami przypisywano wydarzenia przeżyte przez jakieś postaci innym postaciom
- mówi to o ciągłości tradycji

· badania Hose Buddie’go – koniec XIX wieku – badania filologiczne
- „Pieśń” jest kunsztowna
- zwraca uwagę jednolitość stylu i wiersza
- wskazuje cechy jednoautorskie, a nie zbiorowe
- cechy charakterystyczne dla przełomu XI i XII wieku – np. realia, świadomość religijna i feudalna
- gdyby ją streścić, to jest to opowieść o krucjacie – tego nie było w świadomości w VIII w.

1095 synoc w Clervoux – Papież Urban II
krucjaty – zapał religijny + zysk z łupów. Pierwsza 1099

· próba przed krucjatami – odbijanie ziem hiszpańskich z rąk arabskich – konkwista
· Buddie zauważył powiązanie z miejscami, zazwyczaj z miejscem związanym z jakimś kultem (był wtedy boom na pielgrzymki)
- źródłem utw. Średniowiecznych była droga
- ci, co dbali o miejsca kultu pisali ciekawe historie o tych miejscach. Miały one mówić, jakie cele można osiągnąć, takie zachęty do pielgrzymowania
- „Pieśń” napisał intelektualista, a nie spontaniczny lud

Zasadniczo rację mają buddielowcy, jednak coś musiało być wcześniej. Wskazują na to pewne niuanse, np. Rolad dostaje łuk, sąd nad Galeonem – władca zachowuje się jak w VIII w.
- zdrada Ganelona – kultura wstydu (a nie winy), wtedy mówiono, że można robić źle, póki ktoś nam tego nie wytknie
- musiało więc istnieć coś, co było prototypem.

Schemat fabularny:

· Karol oblega Saragossę; Galeon idzie do króla Mansylona, aby przemówić, żeby się poddali; Galeon jest wściekły, że Rolad go wysłał jako posła (G. Był stryjem R.) i dlatego zdradził
· Mansyl pozornie się poddaje; kiedy R. zostanie szefem straży tylnej, to Mansyl na niego napadnie, bo R. jest złym duchem Karola, więc jak R. zginie, to Karol da Mansylowi spokój.
· Potem jest bitwa w wąwozie. Tam mamy wzorze rycerza. Właściwie R. nie został zraniony.
· Gdy Francuzi widzą klęskę – mdleją Very Happy

· Karol wydaje bitwę Mansylowi i prosi Boga, aby zatrzymał na niebie słońce (Mansylowi na pomoc przybywa emir Baligant, szef całego pogaństwa, zostaje zabity) – tak się staje, Karol zadaje klęskę Mansylowi. Mansyl umiera z żalu. Very Happy

Arabów się chrzci, tych, którzy nie chcą – ścina się. Karol podbija całą Hiszpanię.
· Ostatnia część – sąd nad Galeonem, sąd boży, mały Kieri wydaje dużemu Galeonowi pojedynek i go wygrywa (jak Dawid z Goliatem)
· Narzeczona R. na widok jego zwłok mdleje i umiera.

* Ignorancja faktów historycznych – zamiast Basków są Arabowie, zamiast klęski - zwycięstwo
* manipulacja – powieść o klęsce przekształcił autor w wizję starcia całego chrześcijaństwa z pogaństwem i klęskę pogaństwa – czyli krucjata!
* nie przedstawił ich jako Arabów, ale pogan, mających świadomość swojego pogaństwa („Chodźcie do mnie poganie”), są antychrześcijanami; modlą się do Apollona, Mahometa i Waganta – to trójca fałszywa – czyli chrześcijanie na wspak
* propaganda – krucjaty są stare jak świat i zawsze kończą się zwycięstwem

LAJZA (lesa) – przypomina stronę, ale nie ma jej regularności; są lajzy paralelne – w różny sposób opowiada się o tym samym wydarzeniu, lajzy symilarne – rozpoczynają się tym samym wersem, ale mówią o czym innym

CHANSONS DE GRSTE – powstawały w XI i XII wieku
- skupiały się w cykle
- zachowało się ok. 100

- cykl o czynach Karola Wielkiego
- cykl o Wilhelmie Orleańskim
- cykl funeralny – bunt baronów, między rodami, zemsty
- cykl o zdobywaniu relikwii, np. o św. Graalu.
- Cykl o wyprawach krzyżowych

- jednostkami delimitacyjnymi były lajzy
- jedn. Wierszowe – 12-,13-, 10-, 8-zgłoskowce
- stopniowo zaczęły ulegać konwencjonalizacji i przechodzić w romans rycerski
- później „Jerozolima wyzwolona” Tassa – romans rycerski

Romans rycerski:
- olbrzym
- czarnoksiężnik, czarodziejka
- miał być rozrywką

· Jak Francuzi wrócili do wąwozu i wydali Mansylowi wojnę, przybył Emil Waligat z wielkimi wojskami, wódz całego pogaństwa, zwycięstwo chrześcijaństwa pod wodzą cesarza Karola (w tych latach nie był cesarzem, a królem)

- wojna była mniejsza
- najmniejsza wojna (Rolada)

Wykład z 15.10.2009 r.

„Don Kichot”

Renesans – epoka „DK”
- niektórzy podkreślają renesansowość skontrastowaną ze średniowiecznością
- znaczna część Włoch należała do Hiszpanii, podobnie Niderlandy; miał Filip II też sprawy we Francji
- doprowadził do konfliktu z Anglią – Hiszpania zaczęła słabnąć

1547-1616
· Cervantes pochodził ze słabo zamożnej szlachty; przed kimś takim nie było zbyt wiele dróg życiowych – honor (jak w Łaziku)
· Mógł wstąpić do wojska, ale to niebezpieczne
· Ewentualnie kariera duchowna
· Rezydent na szlacheckim dworze – stanowisko pozbawione znaczenia
· Niski urzędnik państwowy
· Tego wszystkiego Cervantes próbował:
· Stracił władanie w lewej ręce
· Złapali go korsarze i sprzedali w niewolę do Algierii, po 5 latach rodzina wykupiła go okupem
· Próbował być dworakiem
· Ożenił się, wydał 1858 „Romans pasterski Galatea”
· Był poborcą podatków w naturze – bo z pióra kasy było mało
· Po godzinach pisał, np. „DK” – była sława, kasy nie
· Napisał pierwsze nowele hiszpańskie – zebrane w zbiór jako nowele przykładowe
· Znamy daty wydań, a nie napisania; niektóre zostały wydane po śmierci
· Wcześniej, przed prozą, pisał intermedia, farsy, komedie pasterskie: „Życie w Algierze”, „Labirynt miłosny”, „Gaduły”, z kiepskim skutkiem pisał tragedie
· Poemat heroikomiczny „Podróż na Parnas”
· Romans „Niezwykłe przygody Persymesa i Sygismundy”

* teza – „DK” udał mu się przypadkiem; miała być to pierwotnie parodia romansu rycerskiego
· 1605 – wydanie (dzisiejszej cz. I) – nie wiedział, że pisze romans
· Przygody „DK” przerywał różnymi historiami – może z powodu braku warsztatu?
· Te wstawki to np. nowele, dialogi
· Cervantes, można rzec, stworzył początki powieści szkatułkowej

- I część przyniosła mu sławę; pojawił się jakiś pisarz pseud. Alonso Avelanedo i napisał swego „DK” – był słabszy. Na to Cervantes się wkurzył i napisał II część (1616), inną i uśmiercił DK, żeby nikt już mu w paradę nie wchodził i z jego pomysłu nie korzystał.
- W II cz. – rozważa się przygody DK Avelanedy, mówi się o fałszywym DK i prawdziwy DK był oburzony.
- Polemika ze szkodliwą lit. Rycerską – deklaracja Cervantesa:
· kpiny z rycerstwa i etosu rycerskiego w świecie, który go nie potrzebuje – pół żartem, pół serio
· błędny rycerz – wizerunek
· odeszło rycerstwo – ale nie lit. Rycerska – była w epoce Cervantesa obecna, była rozrywką.

Schemat fabularny:

Był szlachcic ubogi, lecz lubił czytać lit. Rycerską. Wszystkie pieniądze na to poświęcał. Czytając oszalał i uznał się za błędnego rycerza. Dosiadł swojej szkapy – Rosynanda i chciał przezyć przygody takie, jak w romansach.
Brakowało mu giermka. Obrał za niego Rancho Pansę – biednego, ale przebiegłego wieśniaka, który liczył, że przy DK się wzbogaci.
Potrzebował damy serca. Nazwał ją Dulcyneą z Tobosso – w rzeczywistości była nią wieśniaczka z pypciem na nosie.
Rusza po przygody. Tam jego obłęd styka się z twardą rzeczywistością. Jego obłęd jest stały – nawet, jak „trzeźwieje”, to tłumaczy sobie wszystko za pomocą konwencji romansu np. i głównie konwencji fantastycznej.

W cz. II, zmieniają się charaktery bohaterów. Mamy więc do czynienia z Boh. Dynamicznymi. Ewoluuje zwłaszcza Rancho Pansa (dlatego niektórzy upatruja w nim gł. Boh.), mniej ewoluuje DK – na końcu uznaje swój obłęd, wraca do domu i umiera.

DK i SP przybyli na dwór księcia. Ten widząc szaleństwo DK i podstępność SP robi sobie żarty i podtrzymuje DK w tym szaleństwie – cały dwór zrywa boki, ale i tak próbują zachować powagę

Książę chciał zrobić także SP psikusa. – udaje, że SP dostaje wyspę i zostaje gubernatorem. Wtedy SP doświadcza takiego zycia i stwierdza, że woli być wieśniakiem.

- rodzina chce wyleczyć DK zgodnie z zasada jego obłędu
- przebrany rycerz stacza z nim bitwę – przegrywa przebieraniec
- drugi taki pojedynek przegrywa DK – odzyskuje świadomość i umiera

- to nie tylko parodia romansu rycerskiego
- DK przeciwstawiając się światu, pokazuje najlepsze cechy ogólnoludzkie – miał przydomek „dobry”, który ucieleśnił się w postawie DK
- tragikomedia szlachetności – te cechy wg Cervantesa nie są w cenie, a szkoda
- trudno określić problematykę DK, bo można go różnie odczytywać

· inny był stosunek do szaleńców niż dziś – wyrzucić ich poza margines – zmiana dopiero od sentymentalizmu ]
· postać DK jest pozytywna i niesie wyższe wartości – tak mówiono
· mówiono, że DK jest ofiara książek
· do wyższej rangi dochodził SP, bo wyżej wyewoluował
· walka z rozumem
· romantyzm – DK – postać rozdwojona, dostrzeżenie szlachetności, obrońca ideałów
· romantyzm – odczytanie antynomiczne – między Dk i SP – dusza-ciało, niebo-ziemia
· Hegel: symbol jednostki szlachetnej, oderwanej od życia
· Powieści patronuje kat. Mimesis (kat. Realizmu – uznana za to, co wartościowe) – dostrzeżenie, że DK jest obrazem Hiszpanii renesansowej – różne stany, realia życia codziennego itd., bo C. Niektóre realia z życia codziennego zmyśla, pomija i zmienia
· DK rozpoczyna gat. Powieściowy, wyraźnie odbiega od utworów lit. Tamtej doby
· Kundera – sztuka powieści – pisze w sposób eseistyczny, różne prawdy, wielorakość prawd
· Świat pozbawiony jasności
· Rozwój powieści europejskiej – pogardzanie powieścią Cervantesa

1. DK – źródło różnych konwencji Europ. – tu po raz pierwszy w lit. Nowszej – konwencja rękopisu znalezionego; Sida Hamada – z jego rękopisu; św. przedstawiony – jest zapośredniczony przez tekst literacki – otwiera to dyskusję jak się ma tekst do świata
2. Szkic Kundery: wczesne powiesci pokazywały świat, który jest nieinterpretowany (późniejsze są). Od czasu do czasu pojawiają się jeszcze w lit. Św. niezinterpretowane.
3. W wykładzie Nabokova – N. Uświadamia, z jakich innych tekstów korzystał Cervantes. My tego nie dostrzegamy, bo słabo znamy lit. Hiszpańską

10 środków strukturalnych:
- przysłowia
- ballady hiszpańskie
- gry słów (aliteracje, zniekształcenia wyrazów)
- dialog sceniczny
- poetyckie opisy przyrody
- wymyślone historie
- nowela wzorowana na Dekameronie
- motyw arkadyjski – pasterski romans rycerski
- motyw rycerski – aluzje do ksiąg rycerskich
- motyw mistyfikacji

4. Długi cień DK (Nabukov) – bardzo DK wpłynął na wiek tekstów późniejszych

- „Pani Bovary” Flauberta – motyw, że literatura jest bardziej intensywna, niż świat – rzeczywistość w tekstach jest bardziej pociągająca niż świat rzeczywisty
„Idiota” Dostojewskiego – książę Myszki oscyluje między postawą Chrystusa a DK.

Wykład z 22.10.2009 r.

KLASYCYZM FRANCUSKI

Przełom między epoką klasyczną (antyk-oświecenie), a poklasyczną (romantyzm-do końca) – NAJMOCNIEJSZY PRZEŁOM

Klasycyzm francuski – podwójna bariera językowa

1. w KF skupiają się wszystkie założenia klasycyzmu
2. KF wiek XVII (pol. XVIII)

„Cyd” P. Corneille’a – po ogromnej sławie; J. A. Morsztyn przetłumaczył go na j. Polski (barok) – język baroku nie pasował do tego. Osinowski – stylistycznie przełożył w sposób bardziej odpowiedni.

1715 r. – koniec klasycyzmu we Francji – potem mają XVIII wiek i tu dopiero mieści się sentymentalizm (wcześniej w Anglii)

KF:
- schyłek panowania Henryka IV (10 ost. Lat)
- Ludwika XIII
- Ludwika XIV – luka, bo w pewnym momencie on był niepełnoletni, więc w jego imieniu panowała matka – Anna Austriaczka

FAZY:
1609-1660 – przygotowawcza - I pokolenie klasyków
1660-1690 – rozkwit – II pokolenie klasyków
1690-1715 – schyłek – III pokolenie klasyków

Francja w klasycyzm wchodzi jako kraj wewnętrznie skłócony (także religijnie), a kończy jako hegemon, usuwa się potentatów (oni udali się do Genewy – Kalwin, Rousseau)

Rozprawa, metoda Kartezjusza – zaliczona TAKŻE do literatury.

I okres:

1. Reforma poezji (w prozie Balzak) i języka poezji dokonana przez Malleta; franc. Mięli już wielką poezję; oczyszczenie języka ze średniowiecznych naleciałości, wygładzenie
2. 1635 Akademia Francuska (do dziś) – instytucja państwowa służąca do kontroli, opieki nad językiem – kolegialne ciało założone z najlepszych pisarzy, Mallet – mowa potoczna ludu powinna dyktować prawa języka; Akademia Francuska – prawa języka powinna dyktować mowa ludzi ogładzonych; Akademia Francuska miała wykonać materialne dzieło – 1694 – Słownik Francuski
· wytworne środowisko i salony (nowość) – kuźnie literatury
· Francuzi zdawali sobie sprawę, że język literacki jest enklawą na oceanie języka mówionego, potocznego
· Teatr, literatura – to rozrywka specjalnie podwyższona dla elit
3. Twórczość Kartezjusz – „Rozprawę o metodzie” napisał zamiast po łacinie (jak wszystkie teksty naukowe do XIX wieku), po francusku. „Traktat o namiętnościach” – teza – uczuciu powinno się narzucić kontrolę woli i rozumu (podwójną więc!) – to ważne dla klasycyzmu uczucia – brutalne impulsy, które mają źródło w ciele.

Twórcy: P. Cornaille (po polsku nie możemy dokładnie zrozumieć Cyda), B. Pascal – „Myśli”, filozofia

· fr. „Piękny jak Cyd” – tak pięknym językiem napisane, Francuzi na jego punkcie oszaleli
· inni pisarze (krytyka) kręcili nosem; AF składała się z 40 osób – jeden z akademistów miał zrobić raport dotyczący „Cyda” – wady i zalety; 4 * raport, dyskusja – „Cyd” się obronił i został zaakceptowany.

Pascal:
- „Prowincjonały” – proza; dyskutuje się sprawy religijne, a dokładniej w jansenizmie (potem to potępiono) – bliskie kalwinizmowi, byli zwolennikami skrajnej koncepcji predestynacji – dał szkołę na najwyższym poziomie – stąd Pascal i Racine (II pokolenie)

II okres:

J. Racine, Molier, arystokraci: „Maksymy albo rozważania moralne” La Rochefoucauld’a, „Adrianna, czyli życie pani De La Fayette” A.Mauro, kardynał Rabelais i jego „Pamiętniki”, La Fontaine, Boleau

- robak wątpliwości podgryza optymizm klasyków
- Fenelon „Przypadki Telemacha”, „Listy do Akademii”, poetyka „Charaktery, czyli obyczaje naszych czasów” Jean de la Bruyere’a.

Spór starożytników z nowożytnikami:

- sprzeczność: racjonalizm Kartezjusza, a uznawanie wzorców antycznych za ideał
- wzorce antyczne są niedoścignione i tylko możemy się do nich zbliżać – starożytnicy
- racjonalizm Kartezjusza, świat się zmienia, ludzie też, może więc jesteśmy lepsi – nowożytnicy

Spór AF – przyjęło stanowisko polubowne.

· napis na Łuku Triumfalnym – czy ma być po łac. (starożytnicy), czy po fr. (nowożytnicy) – wygrali nowożytnicy
· Felon (chyba) – poeci francuscy stoją wyżej niż rzymscy i greccy

Nastąpił przełom i ustalono nowy porządek

· charakterystyka estetyki immanentnej (wynikającej z tekstów) i sformułowanie
· Poetyki XVII w.; są literaci; istnieją najczęściej jako wstępy do tekstów, ale i jako odrębne (Boleau, Fenelon) – są dobrze napisane i niezbyt długie J
· między różnymi poetami, którzy się wypowiadają są bardzo istotne: np. kwestia tego, co jest prawdopodobne.

FILARY ESTETYKI KLASYCYZMU – wg Tatarkiewicza
1. sztuka powinna słuchać reguł
2. sztuka wymaga prawdopodobieństwa
3. sztuka wymaga przystojności
4. sztuka winna służyć przyjemności użytecznej ( te 4 to pochodne I)

WYKŁAD 07.01.2010

NATURALIZM- EMIL ZOLA CD.
Zola postanowił skupić się na tworzeniu powieści, które wg jego zamysłu miały tworzyć jeden wielki cykl analizujący w sposób naukowy stosunki społeczne epoki II Cesarstwa. Tak powstał 20-tomowy cykl Rougon-Macquartowie. Przedstawia on rozległą panoramę francuskiego społeczeństwa i stanowi ważny dokument o tamtej epoce. Cały cykl utrzymany był w duchu naturalizmu, którego podbudowę teoretyczną Zola przedstawił w studium Powieść eksperymentalna. Zaznaczyć należy, iż Zoli nie udało się w pełni przekazać, ukazać założeń naturalistycznych. Zamiast na nich, skupił się bardziej na samej powieści i jej strukturze. Mimo przedstawionych tam przez siebie założeń absolutnej obiektywności narratora i porzucenia romantycznego rozmachu w kreacji bohaterów i opisie miejsc, Zola zachował iście romantyczną wyobraźnię, która pozwalała mu kreślić fascynujące opisy najbardziej prozaicznych miejsc. Natomiast wnikliwe badania warunków życia robotników i chłopów oraz działalności Kościoła katolickiego we Francji wywołały u niego sympatie socjalistyczne i antyklerykalne.
Te ostatnie widać wyraźnie w drugim cyklu powieściowym Zoli, trylogii Trzy miasta, w których poddał druzgocącej krytyce skomercjalizowany kult cudów i objawień, skostniałe i zamknięte na wiernych struktury hierarchii kościelnej, a wreszcie nieczułość Kościoła na problemy społeczno – polityczne.
W skład cyklu Rougon-Macquartowie weszły ostatecznie następujące powieści (porządek chronologiczny publikacji oryginałów francuskich):
1.Pochodzenie rodziny Rougon-Macquartów (1871)
2.Zdobycz (1871-72)
3.Brzuch Paryża (1873);
4.Podbój miasta Plassans (1874)
5.Grzech księdza Mouret (1875)
6.Jego ekscelencja Pan Minister Rougon (1876)
7.W matni (1877)
8.Kartka miłości (1878)
9.Nana (1880)
10.Kuchenne schody (1882)
11.Wszystko dla pań (1883)
12.Radość życia (1884)
13.Germinal (1885)
14.Dzieło (1886)
15.Ziemia (1887)
16.Marzenie (1888)
17.Bestia ludzka (1890)
18.Pieniądz (1891)
19.Klęska (1892)
20.Doktor Pascal (1893)
Pogrubione- najważniejsze, najbardziej godne uwagi.

Germinal

powieść przeklęta; interpretowana jako zapowiedź zwycięstwa proletariatu; akcja powieści toczy się jeszcze przed zwycięstwem socjalizmu, więc jest to raczej nadinterpretacja;
inspirowana przez autentyczny strajk w Anzin, widzianego zarówno od strony robotników, jak i burżuazji;
Głównym bohaterem powieści jest Stefan, początkowo bezrobotny maszynista. W poszukiwaniu pracy Stefan przybywa do miejscowości Montsou, gdzie udaje mu się zatrudnić w kopalni. Widoki ciężkiej pracy pod ziemią, niskie płace i częsty głód sprawiają, że pod wpływem rosyjskiego kolegi - anarchisty Suwarina (radykalny w swoich poglądach, odrzucony przez brać robotniczą, doprowadza do wybuchu w kopalni, w której strajkują robotnicy- zwiastun zagłady) zaczyna interesować się ideałami socjalizmu. Do innych, drugoplanowych postaci należą Maheu (stary górnik), jego żona i dzieci, w tym nastoletnia córka Katarzyna zakochana w Stefanie, Levaque (sąsiad Maheu), dziadek Maheu, Chaval, kochanek Katarzyny i rywal Stefana. Przyczyną klęski górników jest ich mentalność, chęć wzbogacenia się.
Zola opisuje 3 rodziny i przedstawia trzech dyskutantów:
RODZINY
1. stronę arystokracji i burżuazji reprezentują m. in. państwo Gregoire, żyjący z ciężkiej pracy górników, nie są w pełni świadomi ich niewolniczej pracy, myślą, że działają jako dobroczyńcy;
2. Hennebau i jego rodzina, wdowiec, rozsądni kapitaliści, właściciele kopalni;
3. dyrektor kopalni, pracownik najemny, dostrzega błędy kapitalistów, ich niewłaściwe kroki, prowadzące do kryzysu ekonomicznego;
DYSKUTAŃCI:
1. wzbogacony górnik, mający swój szynk i hotelik;
2. Stefan;
3. Suwarin;
- najbardziej stosowne stanowisko zajmuje pierwszy z nich; kapitał jest silny, górnicy słabi, realnie podchodzi do zagadnienia i nierównej walki; z góry zakłada klęskę górników;
- druga z postaci ewoluuje intelektualnie w trakcie powieści, pragnie przewodzić górnikom, kieruje nim jednak pycha.
nie jest to tylko powieść o losach górników; odnaleźć tu możemy dwa rodzaje powieści:
1. o nieudanej dziedziczności
2. przedstawiającą panoramę społeczną
główną uwagę skupia Zola na rodzinie Maheu, starego górnika; ukazuje w pełni naturalizm, przedstawia jego przyszłe losy, związane z fizjonomią (poprzez ukazanie rozkładającego się niemalże ciała dziadka), a także dzieci i ich problemy związane zarówno ze zdrowiem fizycznym, jak i psychicznym.

Guy de Maupassant
ur. 1850, zm. 1893
francuski pisarz, zaliczany do nurtu naturalizmu i dekadentyzmu, znany zwłaszcza ze swoich nowel. Uznany za mistrza zwięzłej, wręcz minimalistycznej formy. Jego utwory zawierają silne akcenty ironii, satyry i krytyki społecznej, przedstawiają realistyczny, pełen pesymizmu obraz ówczesnego społeczeństwa;
za właściwy debiut przyjmuje się na ogół publikację w 1880 r. noweli Baryłeczka (Baryłeczka weszła w skład ich programowego tomu opowiadań Wieczory medańskie);
działalność pisarska Maupassanta zamyka się w latach 1880-1891; główny nurt- nowelistyka;
twórca sześciu powieści: Historia pewnego życia (1883), Piękny Pan (1885), Mont-Oriol (1887), Piotr i Jan (1888), Jak śmierć silna (1889), Nasze serce (1890);
jego nowele podzielić można na:
1) n. normandzkie
2) n. wojenne
3) n. obyczajowe (często zmieszane z normandzkimi)
4) n. fantastyczne.

A czy ktoś wie ile do tej pory odbyło się wykładów z LP?

29.10.2009 r.
Klasycyzm francuski – wykład 4.

„Fedra” Racine’a

1. sztuka powinna słuchać reguł:

Uzasadnienie w starożytności; rozpasanie gustów warstw społecznych niższych w dobie przed klasycystycznej; niektórzy skłonni byli dodawać reguły do istniejących.
· reguła 3 jedności – wywiedziona przez włoskich humanistów z „Poetyki” Arystotelesa – jedność czasu, akcji i miejsca (o tym Arystoteles nie wspomniał, bo było to oczywiste – było to po to, żeby czas akcji jak najbardziej zbliżyć do czasu trwania przedstawienia)
- j. Akcji – jednowątkowość
- j. Czasu – jeden obrót księżyca
- j. Miejsca – wąsko – jedno, szeroko – może być wiele, ale nie można naruszyć zasady prawdopodobieństwa
J. Mairet „Sylwanira” – pierwsza tragedia klasycystyczna trzymająca sie zasad trzech jedności (publiczności pokazani jedność czasu – I akt – słońce z prawej, II akt – po środku, III akt – po lewej)
· kategorie: wytworność, gust, smak – determinują kształt estetyczny utworu.
Preciosite – kunsztowność, odpowiednie zachowanie i język w wytwornym środowisku

2. Sztuka wymaga prawdopodobieństwa:

Różne interpretacje. Naśladowanie ogólnej, ahistorycznej i ageograficznej podwójnej natury człowieka; czasem prawdopodobieństwo jako zgodność z gustem publiczności.
To, co nieprawdopodobne – uzasadnione jest mitem, legendą, historią (może być nieprawdopodobne, ale musi być uzasadnione).

3. Sztuka wymaga przystojności:
- przystojność – decorum
- odpowiedni język i forma, styl do tematu
· klasycy francuscy nasilili decorum. Wszystko miało być odpowiednie do wszystkiego.

4. sztuka winna służyć przyjemności użytecznej:

Przyjemne z pożytecznym. Sztuka ma się podobać i ma być użyteczna, ma czegoś uczyć.

Na początku reguły te sprzyjały sztuce, potem ją krępowały.

„Fedra” – oparta jest na micie. W domu nie ma Tezeusza. Na gospodarstwie została jego żona Fedra i Hipolit – jego syn z innej kobiety. Hipolit nie lubi kobiet, a Fedra się w nim kocha (przekleństwo Afrodyty). 5 nocy z tej miłości nie śpi, jest półprzytomna. Piastunka wyciąga z niej informacje, że kocha się ona w Hipolicie. Fedra przypadkiem mówi Hipolitowi, że go kocha. Po pewnym czasie okazuje się, że Hipolit kocha Alicję, która była na dworze Tezeusza. Piastunka rzuca oskarżenie, że Hipolit zgwałcił Fedrę. Tezeusz prosi Posejdona o to, żeby ukarał niewiernego syna – ten na niego nasyła potwora i ten umiera. Fedra mówi swe winy Tezeuszowi, po czym się truje. Ginie też Tadeusz.

Racine – ani ma, ani nie ma winy Fedra – wszystko bowiem jest winą klątwy Afrodyty
Hipolit – oskarżony tylko o chęć zgwałcenia macochy
Tezeusz – tak nim pokierował, aby jego rola nie była odpychająca dla publiczności
Alicja – uzasadnia tę postać mitologią (uprawdopodobnia wprowadzenie postaci)

Punkt kulminacyjny – Teramenes opowiada co się wydarzyło (o smoku, potworze zesłanym na Hipolita)

Kwestia jansenizmu – Pascal i Racine – stworzyli klasztor, kuźnia talentów, b. wysoki poziom
Jansenizm – najpierw odłam kościoła, później uznany za herezję
Model łaski – gracia nicis – możliwie uniezależnić się od papieża; władze świeckie były organizatorami życia społecznego, coś jak anglikanizm – ale bez oderwania się od kościoła, a głową dalej był papież.

· człowiek nie ma wolnej woli – zawsze idzie za przyjemnością – ani łaski całkowitej
· Bóg predestynuje do zbawienia lub na potępienie (Chrystus umarł za wybranych)
· Skoro człowiek ma wolną wolę, tylko w grzeszeniu, to musi żyć w ciągłej pokucie.

- Fedra – ujemnie predestynowana – namiętności prowadzą do zguby (Fedra nie chce kochać Hipolita)

MOLIER- też był u dworu i odniósł sukces

Nim Molier wziął się za pisanie komedii, zdecydował się założyć teatr (aktorzy byli potępiani, a on był wykształcony) i się zbuntował. Musiał udać się na prowincję, żeby dalej grać (poza Paryż) – zapewne grał i pisał scenariusze – przypuszcza się, że grywał farsy (bo wątpliwe, żeby były to komedie dell’arte).
Po kilkunastu latach wrócił i próbował zrobić karierę w Paryżu, było kiepsko, ale wsparł go król, to powiał mu wiatr w żagle.

„Świętoszek” – uznany za godzący w kościół, ale raczej w bractwo (jakieś tam)

- niektóre komedie Moliera są farsami, inne komediami nie są, np. „Don Juan”
- ale w najlepszych komediach jest wyborny; droga rozwoju komedii – do komedii obyczajowej

świętoszkowie – typ; plaga w ówczesnych czasach; nasilił jednak te cechy: miłość Tartufte’a do pieniędzy jest patologiczna.

· ciężkie zawiązanie akcji
· zakończenie Molierowskie – gwałtowny zwrot akcji, korzystny dla bohatera pozytywnego – to jest mało prawdopodobne.

To jak, napisze ktoś ten z 17 grudnia?