zagadnienia na egzamin[XX-lecie]

może ja jestem niecierpliwa, ale może ktoś wrzuci je skoro już je wziął...? Razz

_________________
Marz o rzeczach wielkich, to ci przynajmniej pozwoli zrobić kilka małych:)

byłoby miło...

_________________
"snem... przerażającym snem jest życie...."

jutro będize je miała na US Kamila G.

_________________
"Per aspera ad astra!"

Nazwa użytkownika "Kamila G." nic mi nie mówi, więc proszę jednak o wrzucenie ich na forum.
pozdrawiam

_________________
"snem... przerażającym snem jest życie...."

Przychylam się do prośby użytkownika aniunia1988. Wink

Pozdrawiam :-]

_________________
' Jeszcze tego nie wiecie, że sami się pożrecie.'

jeśli ktoś może, niech wrzuci wcześniej. ja w piątek będę u rodziny, tam jest skaner i najwcześniej w piątek mogę wrzucić skany. jeśli komuś nie pasuje termin piątkowy, to jutro na wykładzie z powszechnej będe miała te zagadnienia- można wziąć i skopiować Smile

_________________
True is stranger than fiction

"Nie ma sprawiedliwości, jestem tylko ja" ("Mort")

Z A G A D N I E N I A

1. Periodyzacja literatury polskiej Dwudziestolecia. Kierunki przemian w literaturze dwudziestolecia międzywojennego.
2. Charakterystyka procesów politycznych i kulturalnych w latach 1918-1939.
3. Programy literackie Dwudziestolecia.
4. Ugrupowania literackie i kierunki [programy, poetyka, przedstawiciele]: ekspresjonizm, futuryści, Awangarda Krakowska, Skamandryci, Druga Awangarda - Awangarda Lubelska, Żagaryści, Kwadryga); tzw. Autentyzm, Grupa "Czartaka".
5. Zespół "Przedmieście".
6.Poezja: W. Broniewskiego, K.I Gałczyńskiego, J. Iwaszkiewicza, Cz. Miłosza, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, A. Słonimskiego, L. Staffa, K. Wierzyńskiego.
7. Psychologizm - objaśnienie pojęcia (omówienie na przykładach - T. Breza, Z. Nałkowska, M. Chromański, M. Kuncewiczowa).
8. Katastrofizm, groteska - objaśnienie pojęć, omówienie na przykładach literackich (Żagary, CZechowicz. Witkacy, Jaworski)
9. Powieść historyczna dwudziestolecia (tematy, poetyka, przedstawiciele, np. Zofia Kossas-Szczucka).
10. Interpretacja powieści i opowiadań: J. Andrzejewskiego, T. Brezy, M. Chromańskiego, M. Dąbrowskiej, P. Gojawiczyńskiej, J. Iwaszkiewicza, R.Jaworskiego, Z. Kossak-Szczuckiej, Z. Nałkowskiej, A. Rudnickiego, A. Struga, Z. Uniłowskiego, J. Wittlina, S. Żeromskiego, M. Kuncewiczowej).
11. Twórczość W. Gombrowicza (proza i dramat).
12. Twórczość S. I. Witkiewicza: proza, dramat, pojęcie Czystej Formy.
13. Kresy w prozie dwudziestolecia międzywojennego (objaśnienie terminów Kresy, literatura kresowa, na przykład: Z. Kossak "Pożoga", M. Wańkowicz "Szpital w Cichiniczach", "Anoda i Katoda").
14. Problemy wojny, rewolucji, niepodległości w prozie (A. Strug, S. Żeromski, M. Wańkowicza "Szpital w Cichiniczach, J Kadena-Bandroskiego "Generał Barcz").
15. Dramaturgia: K. H. Rostworowskiego, M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, J. Szaniawskiego, S. Żeromskiego.
16. Krytyka literacka: tendencje rozwojowe, odmian, postawy, kierunki (ze szczególnym uwzgędnieniem krytyki personalistycznej i markistowskiej).
17. Krytycy: I. Fik, L. Fryde, K. Irzykowski, A. Słonimski, T. Boy-Żeleński.
18.Czasopiśmiennictwo. Warunki rozwoju prasy: akty prawne, cenzura i sytuacja ekonomiczna rynku wydawniczego, czasopisma ugrupowań literackich, magazyny kulturalno-literackie np. "Wiadomości literackie" "Pologne Litteraire"- podział także z uwzględnieniem opcji politycznej i światopoglądowej na przykład pisma w kręgu Narodowej Demokracji (np. "Myśl Narodowa"), prosanacyjne (np. "Gazeta Literacka" "Kultura"), lewicowe (np. "Kultura Robotnicza" "Dźwignia") czasopisma naukowo-literackie).

Zwracam uwagę na to, że na kartce z zagadnieniami, którą skserowałam jest tylko 14 zagadnień, bo wystąpił błąd w numerowaniu (powtarzają się cyfry 4, 7 i 9).

Dołączył: 15 Mar 2008 Posty: 1

Dzięki bejbe Wink

Nie wiem co i jak, ale ogłaszam, że Pani dr Galant prosiła przekazać, że grupa, która ma z nią zajęcia - ma z nią także egzamin. Więc wszystko bez zmian.
Wesołych.

_________________

http://www.youtube.com/watch?v=-7RLsQFfaD0

Nareszcie jakaś dobra wiadomość Smile

dzięki

Wesołych Świąt!

Uff... doskonale! Very Happy

Szczęśliwego Nowego Roku! <jupi>

_________________
"Żyje tym co czuję, z życia biorę to co mi smakuje.
(...) Jestem sobą, mam to szczęście,
bo nie wszyscy mogą."
IRA - Ogień

18.Czasopiśmiennictwo. Warunki rozwoju prasy: akty prawne, cenzura i sytuacja ekonomiczna rynku wydawniczego, czasopisma ugrupowań literackich, magazyny kulturalno-literackie np. "Wiadomości literackie" "Pologne Litteraire"- podział także z uwzględnieniem opcji politycznej i światopoglądowej na przykład pisma w kręgu Narodowej Demokracji (np. "Myśl Narodowa"), prosanacyjne (np. "Gazeta Literacka" "Kultura"), lewicowe (np. "Kultura Robotnicza" "Dźwignia") czasopisma naukowo-literackie).

Czy ktoś tak dobry i mądry ma porządnie opracowane to zagadnienie i mógłby je tu opublikować? ;>
Z góry dziękuje ;]

proszono mnie o kresy:

Bolesław Hadaczek, Kresy w literaturze polskiej XX wieku. Szkice.

Written by personata and jej Dysk Głowny jakże szczęśliwych, że dobry Bóg pozwala im się uczyć o kresowym raju utraconym...

ZARYS LITERATURY KRESOWEJ

Pojęcie Kresów

· Nazwa geograficzno-przestrzenna oznaczająca wschodnie tereny dawnej Rzeczypospolitej. Treść i zakres tej nazwy formułowały się i utrwalały w ciągu kilku stuleci. Początkowo „kresami” zwano czaty, posterunki lub straże wojskowe z pogranicza Podola i Ukrainy, broniące od napadów Tatarów i Wołochów. Były najdalszym południowo-wschodnim obszarem państwa Jagiellonów. Po rozbiorach Polski pojęcie to zaczyna nabierać również znaczenie historyczne (Kresy pisane dużą literą). Obejmowano nim wszystkie wschodnie ziemie Rzeczpospolitej Obojga Narodów zagarnięte przez Rosję i Austro- Węgry. Kresy= Ziemie Zabrane, Litwa i Ruś, Kresy Wschodnie. Idea politycznej i kulturowej jedności Kresów z Polską utrzymywana była przez cały okres rozbiorów.
· Od romantyzmu wyodrębniły się w literaturze dwa obszary tematyczno-problemowe: jeden związany z Kresami południowymi (polsko-ukraińskimi), drugi z północnymi (polsko-litewsko-białoruskimi). Kresy południowe- Ruś Czerwona, Podole, Ukraina. Kresy północne- ziemie wielkiego Księstwa Litewskiego.
· Polska międzywojenna: nazwy dostosowane do realiów politycznych: Kresy zakordonowe- jagiellońskie, znajdujące się poza granicą. Kresy wewnętrzne- wschodnie województwa ( Małopolska Wschodnia, Wołyń, Polesie, Wileńszczyzna. Upowszechniona nazwa dla tych ziem- Ziemie Wschodnie).
· Badacze podkreślają inspirujący wpływ Kresów na rozwój literatury, wzbogacające promieniowanie trudnego pogranicza. Kresy wytworzyły swoistą filozofię, obyczajowość i sztukę. Literatura kresowa stworzyła różne rodzaje i gatunki literackie.
· Terminu „Kresy”, w obecnym tego pojęcia rozumieniu, użył po raz pierwszy Wincenty Pol w XIX wieku w rapsodzie rycerskim pt. „Mohort”.

Rys historyczny

· Stosując kryteria allogenetyczne (Dysk Głowowy: teorie allogenetyczne uznawały sądy za pewien układ czy kombinację kilku (co najmniej dwóch) przedstawień.) historię literatury kresowej można podzielić następująco:
1. Czasy I Rzeczpospolitej
2. Dobra rozbiorowa (romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska)
3. Czasy II Rzeczpospolitej
4. Okres po 1939 roku0 na emigracji i w kraju.

1. Od XIV do poł. XVII w. Trwała ekspansja Polski na Kresy. Wiązano z tym rozwój Rzeczpospolitej. 1340- Kazimierz Wielki przyłączył Ruś Halicko- Włodzimierską. 1366- przyłączenie do Polski części Wołynia i Podola. Za panowania Jagiełły zhołdowano hospodarstwa mołdawskie i wołoskie. Proces jednoczenia Korony z Litwą i ziemiami ruskimi. Unia lubelska- 1569- przyłączenie do Polski całego Wołynia i Ukrainy Kijowskiej. Wraz ze zdobywaniem ziem kresowych rozwijały się kontakty i koligacje szlachty polskiej z litewską i ruską. Polska stworzyła pierwsze w dziejach nowożytnej Europy państwo wielu narodów, kultur i wiar. Od schyłku XVI wieku prowadzono debatę narodową na tematy osadnictwa, zagospodarowania i polonizacji Kresów. Powstał szereg utworów opisujących walki na Kresach. Kresy stały się „świętą bramą” w przedmurzu rzymskokatolickiego chrześcijaństwa i zachodnioeuropejskiej kultury. Ziemie historycznej Litwy i Rusi pozostawały pod wpływem polszczyzny. Do wieku XVII językiem urzędowym i literackim był polski. Od wieku XVI do pierwszego rozbioru Polski wielką prężność kulturalną wykazywały ziemie czerwonoruskie. Tworzyli tu pisarze opiewający mieszkańców, przyrodę, koloryt, lokalny. Ziemie kresowe niosły również potencjalne zagrożenie dla państwa, większe niż reszta kraju: konfederacja barska na Podolu- 1768-1772- przeciwko dyktatowi Rosji; targowica na Ukrainie. Z kresów wywodzili się: J. U. Niemcewicz, A. Naruszewicz, F. Zabłocki, F. Bohomolec, H. Kołłątaj, F. Karpiński.
2. w dobie rozbiorowej Kresy nadal traktowano w literaturze, w rozprawach naukowych i w publicystyce jako ziemie polskie. Cały czas szła walka o utrzymanie polskości na Kresach. Dążenia te zaczęły ustawać (a nie zrezygnowano ich aż do końca I WŚ) dopiero w II poł. XIX w. pod naporem polityki zaborczej i narastania narodowych nacjonalizmów. Tematyka kresowa zdominowała polską literaturę romantyczną. Tematyka polsko-rusko- litewska. Liczne motywy historyczne i patriotyczne, nastrojowe dumki, zespolenie liryzmu z humorem. Kresy zaspokajały programowe postulaty romantyzmu: pierwotnej kultury ludowej przechowującej słowiańską tradycję, egzotyki i rycerskiej służby Ojczyźnie. Nowe gatunki literackie: ballada, powieść poetycka, gawęda, poemat romantyczny. Działają dwie kresowe szkoły i grupy literackie: „szkoła litewska”- zafascynowana życiem pogranicza polsko- litewsko- białoruskiego (np. Mickiewicz) oraz „szkoła ukraińska”- zafascynowana dziejami relacji polsko- kozackiej, Ukrainy szlacheckim i ludowej (np. Słowacki, Zaleski, Malczewski, Goszczyński). Kresy okazały się niewyczerpanym źródłem tematów i wątków. W pozytywizmie osłabło zainteresowanie kresami. W II poł. XIX w.- tematyka kresowa ukazywała ziemiańsko- szlachecki zaścianek i chłopską wieś (np. Orzeszkowa). Młoda Polska- estetyzacja Kresów jako ziemi urzekającej romantyką. Poetyzowano krajobraz.
3. w literaturze kresowej po 1918 odnajdujemy m. in. wątki batalistyczne, szalechecko- ziemiańskie czy regionalno- folklorystyczne. Tematyka: życie na ziemiach kresowych od powstania styczniowego do wybuchu I WŚ., walki w czasie wojny, wątek nostalgiczny oraz aktualna rzeczywistość ziem wschodnich. Rozwinęło się piśmiennictwo eksponujące specyfikę wileńszczyzny. Po 1939 roku problematyka kresowa znalazła odbicie w literaturze emigracyjnej i krajowej. Utwory wojenne trącają martyrologią. W pierwszych latach Polski Ludowej, pod presja cenzury, pojęcie Kresów znikło z języka oficjalnego. Pamięć o Kresach przetrwała w utajeniu. Po 1956 r.- tematyka kresowa zaczęła się pojawiać w utworach literackich, filmach i publicystyce. Jednak dopiero kiedy system totalitarny upadł w Polsce można było swobodnie mówić o Kresach.

Wyróżniki tematyczno- artystyczne

· Batalistyka kresowa- cała historia kresów naznaczona jest walką. Walczono z Tatarami, Turkami, Kozakami, hajdamakami, ze Szwecją, Wołochami, Węgrami. Po rozbiorach Polski Kresy ogarnął silny ruch spiskowo-powstańczy, czyli „cud życia po śmierci”.
· Wątek szlachecko-ziemiański- zamki, pałace, dworki szlachty średniozamożnej i zaściankowej. Twórcy wywodzili się prawie zawsze z rodzin szlachecko- ziemiańskich. Ukazywano dzieje ziemiaństwa, jego bogacenie się i pauperyzację, zasługi i winy. Z wątkiem dworów wiązał się materialny i duchowy byt ziemiański. Ukazanie konfliktów między panami a chłopami.
· Folklor kresowy- ukraińsko- podolski, litewsko- wileński oraz białorusko- poleszucki. Bogactwem folkloru Kresy przewyższały inne regiony Polski. Kultury regionalne, mocno związane z małymi społecznościami, przechowywały tradycję narodową i skutecznie przeciwstawiały się wynaradawiającej polityce zaborców.
· Pejzaż kresowy- fabuły umieszczane zwykle w krajobrazie podolskim, wołyńskim, nadniemeńskim. Obecny w większości utworów związanych z Kresami (Rodziewiczówna, Vincenz, Kraszewski). Malownicze krajobrazy i bujna przyroda jako wyróżniki Kresów. Pejzażyzm.
· Autobiografizm kresowy- rzeczywistość kresową zbudowano na solidnych fundamentach autobiografizmu, przechodzącego w „najświętszy autentyzm”. Kresowe pochodzenie i wykorzenienie z Kresów to dwa fundamentalne fakty inspirujące twórczość. Auto- i kryptobiografizm psychologiczny, rodzinny i środowiskowy strukturalizuje różne warstwy utworów: fabuły, czasoprzestrzeni, postacie. Autobiografizm faktyczny i przetworzony formuje główne nurty i tendencje literatury kresowej, zwłaszcza po 1918 r.
· Dialekty kresowe- literatura wykorzystuje dwa główne dialekty: południowy (lwowski) i północny (leński) a także elementy innych języków, np. rosyjskiego, jidysz
· Pamięcio-nostalgia- po rozbiorach Kresy zaczynają żyć głównie we wspomnieniach, a zwłaszcza w XX wieku, po obu wojnach światowych, kiedy cała prawie ludność polska została z nich wysiedlona lub wyniszczona. Pozostały „święte wspomnienia”. Dominacja nurtu wspomnieniowo- nostalgicznego, podbudowanego refleksją o „małej ojczyźnie”, o skutkach wykorzenienia i wydziedziczenia i o pamięci. Pierwsza duża fala wspomnień- po powstaniu listopadowym. Druga fala wspomnień- po ustanowieniu granicy wschodniej po I WŚ. Trzecia fala wspomnień- po ostatniej wojnie.
· Mityzacja- Kresy jako byt wyidealizowany, mit nierzeczywisty, który nie odpowiada realiom (zwłaszcza w literaturze romantycznej emigracyjnej). Mit Kresów ma dwie odmiany: północną (polsko- litewsko- białoruską)- rajską, oraz południową (polsko- ukraińsko- podolską)- piekielną. Pierwsza z nich eksponuje przestrzeń idylliczną, bez ostrych konfliktów społecznych, „polski raj”. Druga rozwinęła wizję złego fatum ciążącego nad Kresami południowymi, ziemia zagłady i śmierci, pobojowisko, nieustające wojny, bunty, rzezie.

Katarzyna R. Łozowska, „I zwyciężyło zło”. Świat Kresów w prozie wspomnieniowej (1914- 1921), Szczecińskie Prace Polonistyczne nr 8.

Made by personata and her Dysk Głowny at późna godzina

· W powieściach wspomnieniowych z lat 1914-21 Kresy południowe obejmują ziemie Rusi Czerwonej, Podola, Ukrainy i Wołynia. W historii stawały się one raz obszarem pogranicza pełniącym funkcje obronne, ściągające na siebie uwagę wroga, a raz „ostatnią połacią swojskości”, jak choćby Ukraina.
· XVI w.- narodzenie się tzw. mitu ukrainnego. Pojawienie się tendencji do wyraźnej idealizacji tego obszaru. Kresy jako szczęśliwy świat, arkadyjska kraina płynąca mlekiem i miodem. Ukształtował się wtedy stereotypowy wygląd krainy- „wyzłacanej pszenicą, posrebrzanej żytem” Mickiewiczowskiej Litwy, rozgwieżdżonego orlego Podola Maurycego Gosławskiego i owianej wiatrem stepowym Ukrainy Malczewskiego.
· II poł. XIX w.- przekonanie o jedności wszystkich ziem dawnej Rzeczpospolitej, integrującej różne ludy i narody zaczęło ustępować pod wpływem wynaradawiającej polityki zaborców (przesiedlenia, zsyłki na Sybir, zmniejszenie w wyniku konfiskat i kontrybucji polskich posiadłości na Kresach. „Układ grudniowy”- 10 stycznia 1865 r.- zakaz nabywania przez Polaków ziem na Podolu, Wołyniu i Ukrainie.).
· Tematy kresowe stanowią dziś ważny czynnik literatury polskiej. Zrodzone jeszcze w romantyzmie obrazy i stereotypy zakorzeniły się silnie najpierw w literaturze pozytywistycznej, potem młodopolskiej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego popularność motywu kresowego wyrastała z: utrwalonej wcześniej w świadomości społecznej tradycji literackiej oraz ze wstrząsu, jaki wywołały wydarzenia z lat 1914-1921 (głównie rewolucja 1917, zakończenie I WŚ oraz odzyskanie niepodległości przez Polskę)
· Zło: „Tego, co widziałam w dniach ostatnich nie potrafiłabym opisać nawet krwią własną” N. Drucka; M. Dunin-Kozicka porównywała ogarnięte rewolucją Kresy do cmentarzyska, „na którym, jak w Dzień Zaduszny, połyskiwały światła palące się na grobach. Płonęły dwory, a Śmierć i Zagłada, niby dwaj gorliwi kosiarze, szły krok za krokiem, pozostawiając za sobą skoszone mienia i skoszone życia”. Często zadawano sobie pytania o bezsens historii i losu, o zło ludzkiej natury, o destrukcyjny charakter świata, w którym człowiekowi przyszło żyć.
· Reprezentowany przez autorki powieści wspomnieniowych nurt myślowy przyjmuje charakter fenomenologiczno-egzystencjalny. Zajmuje się sytuacją, w której spotykane jest zło, sposobem, w jaki bohaterowie powieści się z nim stykają. Zainteresowanie warstwą przeżyciową tego spotkania.
· „Pożoga”, „Burza od Wschodu”, „Na ostatniej placówce”- powieści, które najczęściej odczytywano jako literacki wyraz obrony polskości na Kresach Wschodnich. Nad wszystkim góruje miłość do ziemi rodzinnej i poczucie płynących stąd obowiązków.
· Ziemiański izolacjonizm- przyczyny separacji mieszkańców dawnej Rzeczpospolitej leżały z jednej strony w odmiennych systemach politycznych prowadzonych przez rządzące państwa, a z drugiej- w konfliktach narodowościowych. Polak na Kresach był zawsze „inorodcem polskiego pochodzenia”, podczas gdy Rusin nie był nim nigdy. Rząd carski nie widział różnicy między Małorusinem a Wielkorusinem. Dodatkowo napływający Rusini dążyli do integracji z Moskwą, a Polacy z Polską- naturalny konflikt. Polacy czuli się u siebie, na mocy tradycji lat ubiegłych i twórczej pracy obecnych pokoleń chcieli budować swoje prawa w oparciu o szeroko pojęty liberalizm. Sytuacja polityczna nie sprzyjała Polakom, którzy czuli się prześladowani i dyskryminowani na ziemi, którą uważali za swój dom.
· Historia Kresów ukazywana w prozie wspomnieniowej jest opowieścią o tym, jak zamieniono rajską niegdyś krainę w prawdziwe piekło (Dysk Głowny: zamienił wujek siekierkę na kijek ^^ wybaczcie, tak sobie kojarzę tę informację Razz

). Śmierć dotykała wszystkich, bez względu na stan posiadania, narodowość czy wiarę (Dysk Głowny: ta, ale i tak Polakom obrywało się najwięcej, przynajmniej tak można wywnioskować po przeczytaniu np. „Pożogi” Z. Kossak-Szczuckiej). Apokaliptyczny wymiar okrucieństwa ewokuje najczęściej symbol Golgoty, stanowiący niewątpliwie świadectwo dramatu mieszkańców Kresów. Obrazy drogi krzyżowej służą jednocześnie sakralizacji objętej wojną przestrzeni. Kresy jako miejsce święte, męka prowadzi do odkupienia win. Ludzie, nierozerwalnie złączeni z otaczającą ich przyrodą, zwyciężają ze złem wcielonym w postacie „towariszczi” czy żołnierzy Czerezwyczajnej Komisji do walki ze spekulacją i kontrrewolucją (to chyba jakiś organ komunistyczny. Mój Dysk Głowny mówi, że nie posiada na ten temat żadnych informacji, choć kojarzy, że w późniejszych latach członków CzK traktowano jako zbrodniarzy i stawiano ich przed sądem).
· Utrata rodzinnego domu- zasadniczy wątek literatury wspomnieniowej o latach 1914-1921. konieczność pożegnania się z miejscem urastało do rangi pozostawienia ostoi polskości i rodziny na Kresach. Literatura zna dom- gniazdo rodzinne, gdzie otrzymuje się wychowanie, zapoznanie z tradycją. Literatura zna też domy zamieszkane przez biedotę i ludzi z marginesu społecznego, które są jednak gwarantem bezpieczeństwa. Przełom XIX i XX w. nobilituje dwór szlachecki, którego mieszkańcy staną się w wyniku działań historii ludźmi bezdomnymi, tułaczami-pielgrzymami poszukującymi powrotnej drogi do raju.
· Wydarzenia 1917 r (Dysk Głowny: mówimy tu o rewolucji październikowej, która przyczyniła się do depolonizacji Kresów południowo-wschodnich) rozbiły dotychczasowy porządek i w bohaterach powieści wspomnieniowych wywołują lęk. Strach, groza, bojaźń itp. (warto użyć Słownika Wyrazów Bliskoznacznych, tak jak autorka artykułu). Rewolucja degraduje rzeczywistość powieściową- rozpacz rozprzestrzenia się jako skrajny pesymizm uznający głównie drwinę i przekleństwo. Brak wolności i godności, oderwanie od korzeni ontologicznych.
· Próba wykorzenienia z miejsca zamieszkania Polaków, tragedia przesiedleń i deportacji. Negatywny stosunek obywateli II Rzeczpospolitej do niedawnych właścicieli fortun i majątków na Kresach.
· Wykorzenianie- w prozie kresowej znaczy tyle, co wygnanie z raju. Budowany przez powieściowych bohaterów- ludzi z „byłych Kresów”, którzy utracili majątki znajdujące się poza ówczesną wschodnią i północną granicą Polski, między innymi pod Mozyrzem, na Żmudzi, pod Odessą i Kijowem- obraz świata Kresów pozwala interpretować w kategoriach dobro- zło, noc- światło, ukojenie- znużenie. Poczucie obcości i odrębności towarzyszy mieszkańcom Kresów w nowych miejscach. Duszą się w nowej przestrzeni.

_________________
True is stranger than fiction

"Nie ma sprawiedliwości, jestem tylko ja" ("Mort")

Dołączył: 04 Mar 2008 Posty: 54 Skąd: mam na to teorię

Czasopiśmiennictwo. Nie wiem czy porządnie i dobrze, ale tak mam ja :) Może się przyda.

Od listopada 1918 do przewrotu majowego:

Rok 1918 stanowił przełom w politycznych dziejach Polski, stanowił ją także, co oczywiste,
w dziejach prasy. Odzyskanie niepodległości spowodowało, że mogła mówić o wiele
swobodniejszym niż w czasach rozbiorowych głosem, zarazem stworzone zostały lepsze warunki do jej rozwoju. W okresie dwudziestolecia międzywojennego prasa funkcjonowała w różnych okolicznościach. Na przeszkodzie w wypełnianiu jej podstawowych funkcji stanęła polityka. Duży wpływ na kondycję prasy miała polska gospodarka, struktura społeczna oraz „dziedzictwo” po okresie rozbiorowym.

Warunki ogólne:

Życie polityczne w latach 1918-1926 oraz panujące wówczas warunki prawne, okazały się
dla prasy czynnikami sprzyjającymi. Konstytucja marcowa (1921) gwarantowała obywatelom nie
tylko prawo do swobodnego wyrażania swoich przekonań, ale również wolność prasy. Możemy do
tego dodać gwarantowaną ustawowo swobodę w informowaniu o pracach sejmu. W początkach II
Rzeczpospolitej prasa zyskał prawną podstawę działania, która zapewniała jej szeroki zakres
wolności.
W wolności i niezależności prasy sprzyjało nie tylko prawo, ale także ówczesne życie
polityczne. Wszystkie siły polityczne były zainteresowane w nieskrępowanym rozwoju prasy.
Jedna z pierwszych wielkich batalii publicznych, wywołana wyborem na stanowisko
prezydenta Gabriela Narutowicza, toczyła się w warunkach nieskrępowanej wolności wypowiedzi.
W sferze politycznej prasa dysponowała do przewrotu majowego w 1926 roku niemal pełną
swobodą wypowiedzi. Jednak gazeta lub czasopismo nadal stanowiły przede wszystkim atrybut
świata inteligenckiego, miejskiego, a spora część społeczeństwa nie miała wyrobionego nawyku
lektury. Czynnikiem w oczywisty sposób ograniczającym czytelnictwo prasy był niski
ogólnospołeczny poziom wykształcenia, pomimo wprowadzonego obowiązku szkolnego.
Przeszkodą w dystrybucji prasy była słabo rozbudowana sieć połączeń komunikacyjnych. Po 1918
roku centrum wydawnicze stanowiła Warszawa, gdzie w początku lat 20. ukazywała się blisko
połowa wydawanych w Polsce tytułów.
Prasa po 1918 roku uległa daleko idącym zmianom. Przede wszystkim stała się bardziej
obecna w życiu społecznym.

Prasa polityczna i informacyjna:

W latach 1918 – 1926 prasa informacyjna stanowiła jeden z najważniejszych instrumentów
kształtowania postaw społecznych.
Endecja, największe po 1918 roku ugrupowanie prawicowe, dysponowała do 1926
najzasobniejszym partyjnym systemem prasowym. W listopadzie 1918 wznowiono wydawanie

Gazety Warszawskiej, a potem Gazety Porannej 2 grosze. Endecja do 1926 była największym
partyjnym wydawcą w Polsce.
Inne ugrupowanie, Stronnictwo Chrześcijańsko Narodowe, w 1920 zaczęło wydawać
dziennik Rzeczpospolita.
Natomiast konserwatyści wydawali: Czas, Dziennik Poznański, Dziennik Powszechny i
Słowo. Tym ostatnim dziennikiem kierował od 1922 roku Stanisław Cat-Mackiewicz, który
niebawem zaliczany będzie do grupy najwybitniejszych publicystów politycznych dwudziestolecia.
Do pism prawicowych można zaliczyć Kurier Warszawski, jeden z najpopularniejszych
pism codziennych tego okresu (jako pierwszy drukował nekrologi). Inne dzienniki to: Kurier
Poranny i Kurier Polski.
Wśród ugrupowań lewicowych najbardziej rozbudowanym systemem prasowym
dysponowała PPS. Jej głównym pismem przez cały okres dwudziestolecia w Warszawie był
Robotnik , zaś w Krakowie Naprzód.
Prasa polityczna pierwszych lat niepodległości była do pewnego stopnia odwzorowaniem
życia politycznego.

Prasa sensacyjna i czasopisma „popularne”:

W początkach lat 20. zaczął pojawiać się coraz liczniej nowy odbiorca. Odbiorca traktujący
prasę nie tyle, jako wyłączne źródło informacji, ale jako rozrywkę (sensacje polityczne, skandale,
afery kryminalne i obyczajowe). Ta prasa została określona mianem brukowej, rewolwerowej,
sensacyjnej albo masowej. W Polsce lat 20. nie funkcjonował jednak typ prasy sensacyjnej
najniższego poziomu, obliczonej wyłącznie na zaszokowanie czytelnika. W tego rodzaju prasie
zmienił się styl wypowiedzi. Język literacki zaczęły zastępować proste, czasem dosadne wyrażenia.
Większą rolę zaczęła odgrywać fotografia. Nowego czytelnika określano mianem odbiorcy
masowego, albo produktem kultury wielkomiejskiej. Nie ulega wątpliwości, że nowy czytelnik, w
sensie ilościowym, począł brać górę nad czytelnikiem inteligenckim.
Pierwszym pismem o takim charakterze był Ilustrowany Kurier Codzienny (IKC). W Łodzi
zaczęła się ukazywać Republika.
Do grupy pism o podobnym charakterze można zaliczyć także periodyki, których wyłączną
intencją było dostarczenie rozrywki (pisma satyryczne: Mucha i Wolna myśl – wolne żarty).
Czasopisma społeczno-kulturalne i polityczne
Popyt na dzienniki spowodował pewien zastój formalny modelu tygodników i widoczny
spadek zainteresowania ich dotychczasową formułą. Ze zmienioną formułą zaczęły się ukazywać
Wiadomości Literackie, założone w Warszawie w 1924 roku. Ich styl był bliski gazetowemu. W
miarę upływu czasu pismo to zaczęło się koncentrować nie tylko na literaturze, ale na szeroko
rozumianej kulturze.

Od przewrotu majowego do września 1939 roku

Warunki ogólne:

W tym okresie zwiększyła się liczba mieszkańców miast, a co za tym idzie, także czytelność
prasy. W początku lat 30. czytelnikami prasy, stałymi i dorywczymi, było około 3 mln osób,
zaledwie ¼ umiejących czytać. Do momentu wybuchu II wojny światowej Polska pozostała krajem,
którego struktura społeczno-zawodowa i ogólny poziom cywilizacyjny stanowiły najistotniejsze
bariery w rozwoju i czytelnictwie prasy. Aczkolwiek wzrost zainteresowania prasą był w okresie
dwudziestolecia bezdyskusyjny, polskie wskaźniki czytelnictwa wyraźnie odbiegały od norm
zachodnioeuropejskich. Np. w 1939 roku w Wielkiej Brytanii na 100 osób przypadał 38
egzemplarzy jednorazowego nakładu dzienników, we Francji 27, a w Polsce tylko 9. Można to
określić jako stan niedoinformowania społeczeństwa.
Jednym z czynników, jakie najbardziej działały na korzyść prasy, była stabilizacja
ekonomiczna. Prasa sukcesywnie zdobywała odbiorców. Powoli dzienniki i czasopisma poprawiały
swój wygląd zewnętrzny. Zmianie na korzyść uległa jakość papieru i druku, standardem stała się
fotografia, pojawiły się zdjęcia kolorowe. Gazety i czasopisma stawały się bardziej atrakcyjne.
Większą rolę zaczęły odgrywać agencje prasowe (PAT – Polska Agencja Telegraficzna).

Warunki polityczne i prawne:

Dojście do władzy obozu piłsudczykowskiego w maju 1926 roku, zmieniło sytuację
polityczną w Polsce, zmieniło także warunki funkcjonowania prasy. W sferze politycznej po
przewrocie wykształcił się układ dwubiegunowy, oparty na konflikcie pomiędzy ośrodkiem władzy,
potocznie nazywanym sanacją, a pozostającymi wobec niej w opozycji stronnictwami politycznymi,
przede wszystkim Narodową Demokracją, PPS i ruchem ludowym.
Powstanie monolitycznego ośrodka władzy, oznaczało prowadzenie przezeń polityki
prasowej, polegającej na stopniowym ograniczaniu wpływów tytułów opozycyjnych oraz
rozbudowywaniu własnego systemu prasowego. Już od 1926 roku były wydawane rozporządzenia
ograniczające wolność prasy. Sanacja posługiwała się całym wachlarzem działań (legalnych i
nielegalnych) do cenzury prasy (konfiskaty, kary pieniężne, likwidacje, pobicia…)
Do 1939 PAT był w rękach piłsudczyków.

Prasa informacyjno-polityczna:

W roku 1926 piłsudczycy dysponowali zaledwie kilkoma pismami o większym znaczeniu:
w Warszawie Nowy Kurier Polski, Kurier Poranny oraz tygodnik Głos Prawdy. Później w ramach
prowadzonej polityki ilość tych pism zwiększyła się.
Przeciwnikiem było pismo ABC, założone w 1926 roku, w celu zrównoważenia przewagi
osiąganej przez sanację.

Prasa sensacyjna:

Lata 30. przyniosły dalszy rozwój prasy sensacyjnej. Warszawskie wydawnictwo prasy
„czerwonej” rozwinęło się ze skromnego przedsiębiorstwa w koncern Prasa Polska S.A. Na
podobnych zasadach funkcjonował krakowski IKC – flagowe pismo koncernu Pałac Prasy. Trzecim
zaś koncernem prasowym, o nieco mniejszych wpływach, była łódzka Republika.
Fenomenem na polskim rynku była gazeta Mały Dziennik, wydawana przez oo.
Franciszkanów w Niepokalanowie.
Czasopisma społeczno-kulturalne
W roku 1926 sanacja całą energię zwróciła początkowo ku prasie informacyjnej, dlatego też
nie było znaczących zmian w grupie czasopism. Wśród tygodników nadal dominowały Wiadomości
Literackie – najpopularniejszy tygodnik kulturalny. Po zamachu majowym Wiadomości nadal
okazywały sympatię obozowi piłsudczykowskiemu, jednak niektóre z działań podjętych przez
władze zostały podjęte przez pismo krytycznie. Wiadomości Literackie utrzymały swoją wyjątkową
pozycję do 1939 roku.
Jeśli chodzi o miesięczniki, to ich elitarność, niewielka poczytność oraz brak stabilnych
zasad ich finansowania powodowały, że wiodły one żywot niepewny, najczęściej krótkotrwały.

Dziennikarze, formy wypowiedzi:

Rozwojowi prasy i wzrostowi jej znaczenia towarzyszyły zmiany zachodzące w środowisku
dziennikarskim. Po 1918 roku, zatrudnieni w prasie na stałe, bądź współpracujący z nią, stali się
grupą w szybkim tempie nabierającą spoistości i profesjonalnej wyrazistości oraz poczucia
znaczenia.
W okresie dwudziestolecia wyraźnie dostrzec można proces wykształcania się środowiska
dziennikarzy (publicystów), dla których współpraca z prasą stanowiła podstawowy sposób
zarobkowania.
Na wykształcanie się odrębności zawodowej dziennikarzy wpływał w największym stopniu
wzrost znaczenia oraz poziom gazet i czasopism, w których pracowali. W latach 1918 – 1939
obserwuje się proces zwiększenia się ilości zawodowych dziennikarzy. Wedle danych
szacunkowych, przed 1939 rokiem w prasie polskiej zatrudnionych było 4 tysiące dziennikarzy.
W 1927 roku powstała w Warszawie Wyższa Szkoła Dziennikarska. W 1924 powstał
Związek Dziennikarzy RP, a w 1928 Związek Wydawców Dzienników i Czasopism jako
alternatywa. Efektem negocjacji pomiędzy dwoma związkami było podpisanie w 1938 roku układu
normującego warunki pracy dziennikarzy.
Profesjonalizacja zawodu sprzyjała w wyraźny sposób jakości dziennikarstwa.

Prasa polonijna w latach 1918 – 1939:

W okresie dwudziestolecia międzywojennego najwięcej polskich gazet i czasopism
ukazywało się w Stanach Zjednoczonych (Nowy Jork, Chicago). Kolejnym dużym ośrodkiem prasy
polonijnej była Francja, mniejszym Niemcy.

Czasopisma ugrupowań literackich:

Pro arte et studio – miesięcznik młodzieży akademickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Po raz pierwszy ukazuje się w marcu 1916 roku. Redaktorem przez kilkanaście początkowych miesięcy jest Edward Boyé. Na początku pismo jest eklektyczne: estetyzujące i tradycjonalistyczne. Pomimo to już wtedy drukują tu Jan Lechoń i Julian Tuwim. Jednak już w 1917 roku (ma wtedy miejsce rewolucja pałacowa w redakcji) profil pisma lekko się zmienia, zwiększają się wpływy formującej się już wtedy grupy preskamandryckiej. W skład kierownictwa pisma wchodzą wtedy Mieczysław Grydzewski, Jan Lechoń, Władysław Zawistowski, Zdzisław Dytel i Zygmunt Karski. W piśmie dominują już dążenia, które później określą skamandrycki model poezji. Po burzy spowodowanej publikacją Wiosny Tuwima i dalszych zmianach w składzie redakcji (od listopada 1917 roku do marca 1918 roku) dominacja Skamandrytów jest zdecydowana. W styczniu 1919 roku czasopismo zmienia nazwę na Pro Arte, a jego redaktorem naczelnym zostaje, aż do ostatniego numeru, który ukazał się we wrześniu 1919 roku, Jan Lechoń.
Skamander. Miesięcznik poetycki – polskie czasopismo literackie z siedzibą w Warszawie ukazujące się w latach 1920-1928, a następnie 1935-1939. Pierwotnie wydawany był przez Władysława Zawistowskiego, a od 1922 przez Mieczysława Grydzewskiego. Trzon zespołu redakcyjnego stanowiła piątka czołowych poetów grupy Skamander (Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Julian Tuwim i Kazimierz Wierzyński), przejściowo w jego skład wchodzili także m.in. Karol Irzykowski i Juliusz Kaden-Bandrowski.
Tytuł pisma wziął się, podobnie jak nazwa grupy literackiej, od mitologicznej rzeki opływającej Troję. Jednocześnie jednak stanowi aluzję do cytatu z Akropolis Stanisława Wyspiańskiego: "Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą".
W początkowym okresie profil pisma ściśle związany był z działalnością skamandrytów – stanowiło ono ich trybunę, występując w opozycji do innych grup literackich tego okresu. Sytuacja uległa zmianie po 1935 roku, gdy znacznie szerzej zaczęto w piśmie przedstawiać twórczość nie uwzględnianych wcześniej artystów, np. Bolesława Leśmiana czy żagarystów. W "Skamandrze" publikowane były teksty krytycznoliterackie, eseistyka oraz recenzje – również z dziedziny teatru, sztuk plastycznych, muzyki i filmu. Po 1935 roku więcej miejsca poświęcano także tekstom historycznoliterackim i z teorii literatury (np. autorstwa Franciszka Siedleckiego i K. W. Zawodzińskiego). Pismo, mimo iż z nazwy miesięcznik poetycki, poświęcało sporo uwagi również prozie i dramatowi, drukowane w nim były np. we fragmentach Sanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza oraz Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza. Publikowano także licznie przekłady, m.in. francuskich i rosyjskich symbolistów.

Zwrotnica. Kierunek: sztuka teraźniejszości - czasopismo wydawane przez tzw. Awangardę Krakowską w latach 1922-1923 i 1926-1927 w Krakowie. Miało charakter artystyczno-literacki. Jego redaktorem był Tadeusz Peiper, a współpracowali z nim futuryści i formiści (m.in. Leon Chwistek, Stanisław Młodożeniec, Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński, Anatol Stern, Aleksander Wat).
W latach 1922 – 1923 ukazało się sześć numerów czasopisma. Zamieszczone w nich artykuły omawiały współczesną sztuką, teatr film i literaturę. Dzięki nawiązanym przez Peipera kontaktom międzynarodowym, w Zwrotnicy pisali tacy przedstawiciele międzynarodowej awangardy jak Filippo Tommaso Marinetti i Tristan Tzara [1] . Początkowo w czasopiśmie w pełni akceptowano futuryzm i fowizm. Szósty, ostatni numer w pierwszej serii, poświęcony był całkowicie futuryzmowi i był nie tylko podsumowaniem, analizą, ale i krytyką tego kierunku.
W roku 1926 wznowiono wydawanie czasopisma. Druga seria charakteryzowała się bardziej grupowym charakterem redakcji, choć nadal dominująca role odgrywał Tadeusz Peiper. Coraz większą rolę odgrywał jako poeta i krytyk Julian Przyboś. To właśnie jego artykuł Chamuły poezji spowodował bojkot pisma.
Z pismem współpracowali również artyści awangardowi. Pisał tutaj Władysław Strzemiński i Mieczysław Szczuka. Szata graficzna zawierała elementy konstruktywizmu.
Czasopismo było finansowane głównie przez Tadeusza Peipera

Nowa Sztuka – czasopismo awangardy poetyckiej wydawane w Warszawie w latach 1921-1922. W tym czasie pojawiły się jedynie dwa numery pisma. Pierwszy ukazał się w listopadzie 1921 roku, redagowany był przez Anatola Sterna (pomysłodawcę pisma) i Jarosława Iwaszkiewicza. Drugi opublikowano w lutym 1922 roku, Iwaszkiewicz nie brał już udziału w jego powstaniu. Czasopismo finansowane było przez Karola Żukowskiego, który figurował jako wydawca. Według "Pierwszego polskiego spisu gazet i czasopism Rzeczpospolitej Polskiej" z 1922/23 roku nakład wynosić miał 2000 egzemplarzy, być może była to jednak liczba zawyżona[1].
Oba numery zawierały wiersze polskich poetów awangardowych oraz przekłady poezji francuskiej, rosyjskiej i hiszpańskiej, artykuły krytyczno - i teoretycznoliterackie. Pismo propagowało idee i postulaty futuryzmu i innych ruchów awangardowych, jednak w tonie umiarkowanym, mającym nie budzić kontrowersji (zrezygnowano m.in. z charakterystycznej dla futurystycznych Jednodniówek pisowni fonetycznej)[2].
Brak funduszy spowodował zamknięcie "Nowej Sztuki", jednak nazwa periodyku służyła odtąd często na określenie przedstawicieli różnorodnych nowoczesnych, awangardowych tendencji poetyckich[3].
Do tradycji czasopisma nawiązywał ukazujący się latach 1924-1925, pod redakcją Stefana Kordiana Gackiego "Almanach Nowej Sztuki". Natomiast w 1924 roku powstała seria "Biblioteka Nowej Sztuki", w której wydano m.in. Anielski cham Anatola Sterna, Bitwa Stanisława Brucza, Przemiany Stefana Gackiego, Semafory Adama Ważyka oraz Upały Jalu Kurka.
Almanach Nowej Sztuki – czasopismo awangardowe wydawane w Warszawie w latach 1924-1925 pod redakcją Stefana Kordiana Gackiego. Drugi, alternatywny tytuł pisma brzmiał F24 (Futuryzm 1924), podtytuł natomiast określał periodyk jako kontynuację "Nowej Sztuki", pisma wychodzącego w latach 1921-1922.
Prawdopodobnie "Almanach..." pomyślany był początkowo jako wydawnictwo jednorazowe - pierwszy numer nie był opatrzony cyfrą 1, nie zawierał też działu recenzji. Dopiero w numerze następnym pojawiła się informacja określająca go jako dwumiesięcznik[1].
Pismo dążyło do zjednoczenia polskiej awangardy i związania się z europejską nowatorską myślą artystyczną. Współpracowali z nim m.in.: Anatol Stern, Tadeusz Peiper, Stanisław Brucz, Mieczysław Braun, a także (od numeru drugiego): Julian Przyboś, Jalu Kurek, Stanisław Ignacy Witkiewicz oraz Adam Ważyk.
Na łamach pisma ukazały się także przekłady pisarzy takich jak Guillaume Apollinaire, Blaise Cendrars, Max Jacob, Jean Cocteau, reprodukcje prac Fernanda Légera, Picassa. Promowało ideę "nowego klasycyzmu", program "nowoczesnego społeczeństwa świadomych konstruktorów życia".
Łącznie ukazały się cztery numery czasopisma. Wydano również odrębne tomiki składające się na serię Biblioteki "Nowej Sztuki".
Kwadryga - czasopismo literackie wydawane w latach 1927-1931 przez grupę literacką Kwadryga. Redaktorem i wydawcą był Władysław Sebyła. Pismo upadło z powodów finansowych.
Żagary - Dzięki pomocy Stanisława Cata-Mackiewicza, redaktora i wydawcy dziennika "Słowo", żagaryści opublikowali w kwietniu 1931 roku pierwszy numer swojego czasopisma. Pomysłodawcami nazwy periodyku, a zarazem grupy byli Bujnicki i Miłosz. Oprócz nich redakcję czasopisma tworzyli także: Jędrychowski, Zagórski i Antoni Gołubiew. W listopadzie tego samego roku wykluczony z redakcji został Hałaburda ze względu na jego udział w antysemickim zajściu, na jego miejsce przyjęto Jerzego Putramenta[1].
Na skutek sporów ideologicznych z Mackiewiczem, po opublikowaniu ośmiu numerów "Żagarów", od maja 1932 roku czasopismo przekształcono w dodatek do Kuriera Wileńskiego o nazwie "Piony". Jego redaktorami byli Henryk Dembiński, Jędrychowski i Zagórski. W 1933 roku wznowiono jednak druk "Żagarów", którego cztery numery ukazały się do marca 1934. W redakcji tego czasopisma zasiadali Bujnicki, Dembiński, Zagórski, Miłosz, Putrament, Józef Maśliński, Aleksander Rymkiewicz a także Anatol Mikułko i Mieczysław Kotlicki, którzy redagowali dotąd dodatek wileński pt. "Smuga". Do grupy należeli także Wacław Korabiewicz, Tadeusz Byrski i Leon Szreder[2].
Po upadku pisma w 1934 nastąpiła dezintegracja grupy, chociaż podejmowano (aż do końca 1939 roku) kolejne inicjatywy czasopiśmiennicze: Maśliński redagował "Kolumnę Literacką" jako dodatek do "Kuriera Wileńskiego" w latach 1934–1938, z kolei w latach 1937-1938 Zagórski prowadził dodatek do "Kuriera Porannego" o nazwie "Apel". Bujnicki do wybuchu II wojny światowej prowadził dział literacki w "Słowie". Dembiński i Jędrzychowski w 1936 roku wydawali pisma "Poprostu" oraz "Karta" o radykalnym charakterze społeczno–politycznym (za co spotkały ich liczne szykany ze strony władz państwowych oraz konfiskaty mienia)[3].

Czasopisma kulturalno-literackie:

Pologne Littéraire, miesięcznik w języku francuskim, poświęcony literaturze polskiej, wydawany 1926-1936 przez A. Bormana i M. Grydzewskiego (redaktor naczelny). Stawiał sobie za zadanie propagowanie polskiej twórczości literackiej w świecie.

Związany osobą redaktora, a także kręgiem współpracowników, z Wiadomościami Literackimi. Pologne Littéraire pozostawała w zasięgu ideologii sanacyjnej i propiłsudczykowskiej.

Oprócz autorów polskich, z Pologne Littéraire współpracowali poloniści z innych krajów, jak: P. Cazin, K. Krejči, F.L. Schoell.

Wiadomości Literackie – tygodnik społeczno-kulturalny wydawany w latach 1924–1939 w Warszawie. Pismo zostało założone w styczniu 1924 przez Mieczysława Grydzewskiego. Pierwszy numer ukazał się 6 stycznia 1924 r., w cenie 200 000 marek za egzemplarz. Początkowo wydawane jako popularna gazeta literacka z przewagą materiałów informacyjnych i felietonowych, od lat trzydziestych zawierały głównie artykuły problemowe o tematyce społecznej, literackiej, kulturalnej i politycznej. Reprezentowało poglądy liberalne. Publikowało artykuły o różnych formach wypowiedzi – od wysublimowanych i teoretyzujących tekstów, poprzez felietony i reportaże, po anegdoty, ciekawostki i kąśliwe polemiki. Pismo nie miało sprecyzowanego kierunku politycznego. W pierwszych latach po przewrocie majowym zdecydowanie solidaryzowało się z obozem sanacyjnym. W latach trzydziestych (po procesie brzeskim) związało się z tzw. "lewicą sanacyjną", prezentując oblicze demokratyczno-liberalne, o tendencjach racjonalistycznych, laickich, antyrasistowskich, pacyfistycznych, proaborcyjnych i eugenicznych. Drukowane w dużym formacie o objętości 12-16 kolumn. Nakład do 15 tys. egz., co wskazuje na ich niezbyt rozległy zasięg społeczny, ograniczający się do sfer inteligenckich. Na łamach tygodnika publikowali przede wszystkim skamandryci: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Wittlin, Stanisław Baliński, Zuzanna Ginczanka. Pisali do niego także: Jerzy Liebert, Tadeusz Boy-Żeleński, Ksawery Pruszyński, Michał Choromański, Zbigniew Uniłowski, Aleksander Janta-Połczyński, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Karol Irzykowski, Michał Walicki, Stanisław Ossowski, Wacław Lednicki, Bruno Winawer, Emil Breiter, Antoni Sobański. W 1933 r. debiutował tu Bruno Schulz.
Karykatury rysowali Zdzisław Czermański, Władysław Daszewski, Jerzy Zaruba i inni.

Lewicowe:

Kultura Robotnicza
Nowa Kultura
Dźwignia
Miesięcznik Literacki

Piłsudczykowskie:

Kultura
Pion
(pisma z wieloletnią tradycją):
Tygodnik Ilustrowany od 1859
Świat

Pisma kobiece i ilustrowane:

Kobieta współczesna

Bluszcz – ilustrowany tygodnik kobiecy, wydawany w Warszawie w latach 1865-1939.Założony przez Michała Glücksberga, redagowany między innymi przez Marię Ilnicką prezentował program emancypacji kobiet. Z tygodnikiem współpracowali między innymi: Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Adam Asnyk, Zofia Rogoszówna, Maria Dąbrowska, Konstanty Ildefons Gałczyński, Maria Kuncewiczowa. W 2008 roku wznowiono wydawanie magazynu.
Na fali

Czasopisma naukowo-literackie:
i
Pamiętnik Literacki – kwartalnik naukowy, w którym publikowane są prace z zakresu historii literatury polskiej, teorii literatury oraz krytyki literackiej. Jest to najstarsze czasopismo polonistyczne; powstało w 1902 roku we Lwowie jako kontynuacja Pamiętnika Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Pierwszym wydawcą był Zakład Narodowy im. Ossolińskich; do 1939 roku drukowano Pamiętnik we Lwowie, potem w latach 1946-1950 w Warszawie, od 1950 we Wrocławiu. Jednocześnie czasopismo było organem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Zmiana nastąpiła w 1952 roku, kiedy to Pamiętnik Literacki przeszedł pod opiekę Instytutu Badań Literackich PAN (w latach 1950-1951 ukazały się tylko dwa numery). Od 2003 roku czasopismo publikuje Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN. Od wielu lat pismo publikuje prace naukowe najwybitniejszych polskich literaturoznawców. Redaktorami naczelnymi pisma byli kolejno: Wilhelm Bruchnalski, Bronisław Gubrynowicz, Edward Porębowicz, Tadeusz Pini, Ludwik Bernacki, Wiktor Hahn, Ignacy Chrzanowski, Kazimierz Kolbuszewski, Eugeniusz Kucharski, Stanisław Łempicki, Julian Krzyżanowski, Tadeusz Mikulski, Bogdan Zakrzewski. Od 1998 funkcję redaktora naczelnego pełni Grażyna Borkowska. W skład obecnej redakcji wchodzą także: Michał Głowiński i Teresa Kostkiewiczowa (jako zastępcy redaktora naczelnego), a także Wojciech Głowala, Lucylla Pszczołowska, Andrzej Skrendo, Ludwika Ślękowa oraz Zofia Smolska (sekretarz redakcji).

Przegląd Powszechny
Nowy Przegląd Literatury i Sztuki
Przegląd Humanistyczny
Przegląd Współczesny
Ruch Literacki
Pamiętnik Warszawski

Podział ze względu na stanowisko polityczne:

Endeckie:
Gazeta Warszawska, Gazeta Poranna
Gazeta Poranna 2 Grosze - dziennik informacyjny wydawany w Warszawie w latach 1912-1929. Do 1928 r. był to organ Narodowej Demokracji. Gazeta zawierała wówczas treści antysemickie. Prowadziła kampanię przeciw Gabrielowi Narutowiczowi, po tym jak został prezydentem RP. W latach 1925-1928 dziennik połączył się z Gazetą Warszawską i wydawany był jako Gazeta Poranna Warszawska. Od 1928 r. gazeta (powróciwszy do wcześniejszego tytułu) odcięła się od wpływów ND oraz miała charakter prorządowy (rząd Józefa Piłsudskiego) W 1929 r. nastąpiła likwidacja dziennika. Decyzję podjął wydawca i jako przyczynę podał brak stałego poparcia rządu. Gazeta Poranna 2 Grosze do 1914 r. wychodziła w nakładzie 40 tys. egzemplarzy, w latach 1919-1929 jej nakład wahał się pomiędzy 20 a 30 tys. egzemplarzy.

Stronnictwa Crześcijańsko-Narodowego:

Rzeczpospolita

Konserwatywne:
Czas, Dziennik Poznański
Dziennik Poznański – pismo, a następnie gazeta informacyjno-publicystyczna. Założony przez Hipolita Cegielskiego. Wydawany był w latach 1859-1939, a także reaktywowany na krótko w III RP (lata 1991-99).
Dziennik Powszechny, Słowo

Prawicowe:

Kurier Warszawski, Kurier Poranny, Kurier Lwowski
Kurier Lwowski – dziennik wydawany we Lwowie w latach 1883–1935.
Kurier Lwowski był pismem o charakterze informacyjno-politycznym, związanym z ruchem ludowym. Od 1887 jego redaktorem naczelnym był publicysta i współorganizator ruchu ludowego w Galicji Bolesław Wysłouch. Z pismem współpracowały osobistości życia kulturalnego i społecznego owych czasów, jak ukraiński pisarz i działacz społeczny Iwan Franko, Jan Kasprowicz, Bolesław Limanowski, Eliza Orzeszkowa, Władysław Orkan, Henryk Rewakowicz. Dziennik wydawał również dodatki Tydzień i Na ziemi naszej.Po odzyskaniu niepodłegłości w 1918 pismo było organem demokratycznej inteligencji zbliżonej politycznie do ugrupowania PSL "Piast" oraz kręgu polskiego działacza politycznego i społecznego Jana Dąbskiego. W 1930 pismo zostało przejęte przez endecję, zamknięte w 1935.Nie należy mylić z konspiracyjnym pismem Lwowski Kurier, ukazującym się we Lwowie w czasie drugiej wojny światowej.

Lewicowe:

Robotnik, Naprzód

Naprzód - pismo socjalistyczne PPSD, a następnie PPS wychodzące w okresie 1892 - 1948 oraz 1988 - 1990 w Krakowie. Decyzja o wydawaniu pisma zapadła 20 grudnia 1881 r. na poufnym spotkaniu galicyjskich socjalistów. Pierwszy numer wyszedł 1 stycznia 1892 r. Galicyjska Partia Socjaldemokratyczna (późniejsza PPSD) na swym pierwszym Zjeździe w dniach 31 stycznia - 2 lutego 1892 r. uznała pismo za swój organ partyjny. Do 1894 r. pismo wychodziło w cyklu dwutygodniowym, zaś od 1895 r. tygodniowym. Pierwszym wydawcą i redaktorem naczelnym był Jan English. W styczniu 1893 r. redakcję pisma objął Ignacy Daszyński, a następnie Tadeusz Reger a od 1895 r. Emil Haecker. W 1892 r. wychodził początkowo w nakładzie 800 egzemplarzy, dochodząc do 2200 egzemplarzy w 1902 r. i blisko 10.000 egzemplarzy w 1919 r. W okresie 1900 - 1939 "Naprzód" wychodził jako dziennik. Od 30 kwietnia 1919 r. z podtytułem "Organ PPS". Formalnym redaktorem naczelnym był Ignacy Daszyński. Nakład kształtował się w wysokości od 4 do 10 tys. egzemplarzy. Od 1 października 1934 r. "Naprzód" stał się mutacją "Robotnika". Ostatni numer 224 ukazał się 2 września 1939 r. W okresie 1939 - 1945 pismo wychodziło jako organ Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS-WRN, dwa - trzy razy w tygodniu. Wydawane było początkowo przez Józefa Cyrankiewicza, następnie Adama Rysiewicza oraz Edwarda Hałonia. Pismo wychodziło również w okresie 1945 - 1948 jako organ "lubelskiej" PPS. W okresie wrzesień 1988 - kwiecień 1990 "Naprzód" wydawany był przez "odbudowaną" w 1987 r. Polską Partię Socjalistyczną. Od numeru 1 do 10 wydawany był przez Komitet Założycielski Organizacji Terenowej PPS w Nowej Hucie, zaś od numeru 11 Małopolski Komitet Okręgowy PPS (związany z TKK PPS).Młodzi Socjaliści za zgodą krakowskiego Komitetu Okręgowego PPS planują wznowienie wydawania "Naprzodu" z dniem 6 listopada 2009 r.

Aniu, Lilko normalnie Was kocham, notatki mmm.. Smile

Dzię-ku-ję! Very Happy

_________________
" ...stałaś wśród śmiechów i szyderstw wylewu jak anioł smutku i archanioł gniewu..."
Sofokles