Zagadniena na egzamin[Ewolucje procesów językowych...]

dr hab. Dorota Kozaryn

Zagadnienia do egzaminu
Ewolucja procesów językowych w polszczyźnie historycznej

1. Pojęcie językoznawstwa diachronicznego; metody: rekonstrukcji wewnętrznej, historycznoporównawcza, filologiczna; teorie wyjaśniania zmian językowych: falowa, drzewa genealogicznego, prawa głosowego
2. Rodowód języka polskiego
3. Ewolucja procesów fonetycznych w języku polskim (wokalizm i konsonantyzm; podejście progresywne i retrogresywne; znajomość praw: sylaby otwartej, korelacji palatalności; znajomość procesów: palatalizacji, jotacyzacji, przegłosu polskiego i lechickiego, zaniku i wokalizacji jerów, rozwoju samogłosek nosowych, procesu metatezy, iloczasu i fazy poiloczasowej rozwoju samogłosek polskich)
4. Rozwój prasłowiańskich sonantów na gruncie języka polskiego (chronologizacja zjawiska, przyczyny wystąpienia, przebieg procesu)
5. Grupy spółgłoskowe (geneza grup spółgłoskowych; procesy związane z ich palatalizacją, dysymilacją oraz asymilacją: upodobnienia pod względem dźwięczności – powstanie „f”, upodobnienia pod względem miejsca artykulacji i miękkości; upodobnienia co do stopnia otwarcia narządów mowy, tj. proces antycypacji)
6. Fleksja rzeczowników (rodzajowa podstawa podziału deklinacyjnego - kategoria rodzaju – selektywna, kategorie liczby i przypadka – fleksyjne; zmiany w czasie, wykładniki wskazanych kategorii; główne tendencje w rozwoju deklinacji rzeczowników – tendencja do uproszczeń i do komplikacji; morfologizacja; demorfologizacja; semantyzacja)
7. Fleksja przymiotników (odmiana prosta i złożona; ślady odmiany prostej; procesy fonetyczne, które doprowadziły do powstania polskiej deklinacji przymiotnikowej: kontrakcja, haplologia, wyrównanie analogiczne)
8. Fleksja zaimków (typ twardy i miękki; odmiana zaimka on; supletywizm postaci tematów zaimków; polskie innowacje w odmianie zaimków; ślady dawnej odmiany zaimków)
9. Fleksja liczebników (trzy etapy kształtowania się deklinacji liczebnika głównego na gruncie języka polskiego; liczebniki zespołowe; liczebniki zbiorowe; odmiana liczebnika 2 – stan psł. i stp.; liczebniki od 11-19 – proces powstania; umiejętność wskazywania postaci staropolskich liczebników i wyjaśniania ich dawnej i współczesnej formy)
10. Tryb rozkazujący czasownika (sposób tworzenia trybu rozkazującego na gruncie j. psł.; zmiany na gruncie j. pol.: wyrównanie międzykoniugacyjne; zmiany w końcówkach; zanik „i” oraz jego przyczyny; zachowanie „i” i jego wzmacnianie; odróżnianie formy 2 i 3 os. l. poj. oraz l. mn.)
11. Imiesłowy w języku polskim (pochodzenie polskich imiesłowów przymiotnikowych: czynnego i biernego oraz przysłówkowych: współczesnego i uprzedniego; ślady pozostałych imiesłowów psł. – procesy adwerbizacji i adiektywizacji)
12. Czasy przeszłe proste (psł. pochodzenie aorystu i imperfectum; funkcjonowanie obu czasów na gruncie j. pol. i przyczyny ich zaniku; ślady czasów przeszłych prostych we współczesnej polszczyźnie)
13. Czas przeszły złożony, czas zaprzeszły, tryb przypuszczający - sposób tworzenia, rozwój na gruncie j. pol.

_________________

Ze wszystkich miast wybierzesz właśnie to- najdroższy polski Szczecin.
Dlatego kocham Szczecin jak żadne z innych miast.